Halife Abdülmecid Efendi (1922-1924)

Sultan Abdülaziz ve Hayranıdil Kadınefendi'nin oğlu olarak Dolmabahçe Sarayı'nda doğan Abdülmecid Efendi (1 Haziran 1868-23 Ağustos 1944), küçük yaşta askeriyenin topçu sınıfına kaydolmuş ve bu esnada Halil, Hüseyin ve Said Paşaların nezaretinde eğitim görmüştür. Binicilik, avcılık, güreş ve eskrim sporları ile resim ve müzikle ilgilenmiş, sanatçı kişiliğini ressam olarak olgunlaştırmıştır. İyi seviyede Arapça, Farsça ve Fransızca bilen Abdülmecid Efendi, yayınları takip edebilecek derecede Almanca ve İngilizce öğrenmiştir. Sanat ve edebiyat çevresiyle yakın ilişki içinde olan Abdülmecid Efendi, şehzadelik döneminde kışları Fer‘iye Sarayı, yazları ise Bağlarbaşı Köşkü’nde bulunan atölyelerinde çalışmıştır. Veliahtlık makamına geldiğinde Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi'nde, Halife olarak Dolmabahçe Sarayı'na yerleştiği dönemde de buradaki atölyesinde çalışmalarını sürdürmüştür. Abdülmecid Efendi, 1909 yılında kurulan Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nin fahrî başkanlığını yapmış ve Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi'nin yayınlanması için maddi destekte bulunmuştur. 1914 kuşağının ilki 1916 yılında Galatasaray Yurdu'nda açılan Galatasaray sergilerine destek olmakla kalmayıp, resimleriyle bu etkinliğin içinde bizzat yer almıştır. Abdülmecid Efendi'nin resim sanatıyla ilgili etkinlik ve faaliyetlere yönelik ilgi ve desteği bunlarla da sınırlı kalmamıştır. Şişli Atölyesi olarak isimlendirilen etkinlik bunlardan bir diğeridir. Şişli Atölyesi'nde üretilen eserler, Türk ressamları tarafından Avrupa'da açılan ilk sergi olan 1918 Viyana Sergisi'nde yer almıştır. Abdülmecid Efendi, 1918 Viyana Sergisi'ne "Otoportre", "Harem'de Goethe", "Harem'de Beethoven" ve " I. Sultan Selim" adlı tablolarıyla katılmıştır. 1 Kasım 1922 tarihinde saltanat ve hilafetin birbirinden ayrılması ve halife unvanını taşıyan Vahideddin'in 17 Kasım 1922'de İstanbul'u terk etmesi üzerine, Abdülmecid Efendi TBMM tarafından halife seçilmiştir. 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen kanunla halifelik kaldırılmış ve Osmanlı hanedanı yurtdışına çıkartılmıştır. Abdülmecid Efendi önce İsviçre’ye gitmiş daha sonra Fransa'nın Nice şehrine, ardından da Paris'e yerleşmiştir. 1944 yılında burada vefat eden Abdülmecid Efendi’nin naşı Medine’de Cennetül-Bâki kabristanına defnedilmiştir.