AÖF Avrupa Birliği Ders Notları

Ünite 1

Ø Birleşmiş Avrupa düşüncesini ilk dile getiren, birleşik Avrupa için kurulan ilk hareket olan Pan-Avrupa Birliği’ni kuran kişi Kalergi’dir.


Ø İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa’nın bütünleşmesinin iki sebebi vardır:


· Ülkelerin savaş sonrası kayıplarını telafi etme çabası ve Almanya sorunu
· ABD’nin çıkarları
Ø Dunkirk Antlaşması İngiltere ve Fransa arasında Almanlara karşı imzalanmıştır.


Ø Marshall Planı ekonomik amaçlı, Truman Doktrini askeri amaçlıdır.


Ø Marshall Planı 1953’te resmen sona ermiştir.


Ø AKÇT 23 Temmuz 1952 Paris Antlaşması ile kurulmuştur.


Ø AKÇT, AET ve AAET Füzyon Antlaşması ile birleştirilmiştir.


Ø Yeni işlevselcilik (Neofonksiyonalizm) teorisinin sahibi Ernst Haas ‘ e göre bir politika alanında başlayan işbirliği ve bütünleşme tüm politika alanlarına yayılacaktır.

Ünite 2

Ø Egemenlik; uluslararası hukukta devletlerarası eşitlik, iç hukukta en yüksek otorite ve AB’de üye devletlere üstün hukuk yaratabilme gücü anlamına gelir.


Ø Anlaşma veya anlaşmaların başında maddelerden önce yapılan metinlere Peambul denir ve maddelerle hukuksal olarak eşdeğere sahiptir.


Ø Uluslararası hukuk ile AB hukuku arasın da kaynaklar, kaynakların yürürlüğe girmesi vebağlayıcılığı açısından fark vardır.


Ø Bir AB normunun üye devlet iç hukukuna dâhil olması doğrudan uygulanma, ulusal hukuka dahil olan AB hukukunun özel ve tüzel kişiler lehine haklar doğurması doğrudan etki doğurma kavramlarıyla açıklanır.


Ø AB hukukunun önceliği sorununun beş önemli hukuksal sonucu vardır:


1. AB hukukunun varlık nedenidir.
2. AB hukuk sisteminin üstünlüğü simgesidir.
3. AB hukuk normlarının kendisine ters düşen ulusal norm yerine uygulanmasıdır.
4. Üye devletler iç hukukunda da hukuksal sonuçlar doğurur.
5. Öncelikte yararı bulunan özel ve tüzel kişiler tarafından görülen davalarda defi olarak ileri sürülebilir.
Ø Birliğin amaçlarına ulaşması için alınacak önlemlerin birlik düzeyinde daha etkin uygulanabilecek ya da alınacak önlemler bir üye devletin sınırlı hareket alanını aşacak boyutta olması halinde birlik ikincil yetki kullanır.


Ø AB karar organlarının, birlik antlaşmalarının verdiği yetkiye dayanarak çıkardıkları hukuk belgelerinin uygulanmasında kullanacakları yetki minimum düzeyi aşmamalı ve üye devletlerin ulusal yetki alanlarına tecavüz etmemelidir. Buna oransallık ilkesi denir.


Ø Antlaşmaların hukuksal değeri ve birlik hukukundaki yeri statü niteliği taşımaktadır.


Ø AB hukukunun kaynakları:


· Antlaşmalar (birincil normlar)
o Birleştirme Antlaşmaları
o Tek Avrupa Senedi
o Katılma Antlaşmaları
o Maastrich Antlaşması
o Amsterdam Antlaşması
o Nice Antlaşması
o Lizbon Antlaşması
· Türev hukuk (ikincil normlar)
o Tüzük
o Yönerge
o Karar
o Öneriler ve görüşler
· Diğer Kaynaklar
o Birliğin üçüncü ülkelerle yaptığı sözleşme ya da antlaşmalar
o Sui generis kaynaklar
o Tamamlayıcı hukuk
o Temel hak ve özgürlükler
Ø Tüzükler genel ve soyut kuralları kapsar, tüm yönleriyle bağlayıcıdır, üye devletlerde doğrudan uygulanır ve hukuk süjeleri bakımından hak ve yükümlülükler doğurur.
Ø Yönergeler kapsamları sınırlıdır, belli bir amacı gerçekleştirmeyi hedefler, bağlayıcıdır ve zorunlu biçimde uygulanır, hukuk süjeleri bakımından hak ve yükümlülük doğurur.(Yalnızca varılacak sonuçlar bakımından)


Ø Kararlar yöneldiği kişiler için tüm yönleriyle bağlayıcıdır ve zorunlu biçimde uygulanır, hukuk süjeleri bakımından hak ve yükümlülük doğurur.

Ünite 3

Ø Ortak karar usulü AP ve Konseyin birlikte yasama yapmasıdır.


Ø AP çatısı altında 7 siyasi grup ve 736 üye vardır.


Ø AP süreci danışma – ortak karar usulü (maastrich ant.)– olağan yasama usulü (Lizbon ant.)şeklindedir.


Ø ABİDA’nın süreci AET kuran antlaşma (Roma Ant.) – AT Antlaşması (Maastrict Ant.) – ABİDA (Lizbon Ant.)


Ø AP ‘nin komisyon üzerinde denetim yetkisi vardır.


Ø Zirve üye devlet başkanlarından, bir başkandan ve Avrupa Komisyonu başkanından oluşur.(Toplam 29 kişi)


Ø Birlik Dış İşleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliği, Avrupa Komisyonu başkan yardımcılarından seçilen biridir.


Ø Zirve


· Yasama faaliyetine katılamaz
· Üye olmak isteyen ülkelere kriter getirir
· Kurucu antlaşmalarla ilgili reform süreci başlatabilir
· Birlik politikasının geleceğine dair detaylı planlamaya dahil olabilir
· Bazı kurumların nasıl oluşacağını belirler
· AMB yönetim kurulu üyelerini atar.
· AB komisyon başkanlığı için AP’ye aday gösterir.
Ø Konsey üye devletlerin bakan seviyesindeki temsilcilerinden oluşur.


Ø Konseyin 10 değişik oluşumda toplanması öngörülmüştür.


Ø Konseye görevlerinde yardımcı olması için Daimi Temsilciler Komitesi oluşturulmuştur.


Ø Konsey yasaların kabulünde son söze sahiptir.


Ø Parlamento ile birlikte uzmanlık mahkemelerinin kurulmasına karar verir.


Ø 27 olan komisyonun üye sayısı 2014 te üye devlet sayısının üçte ikisine indirilecektir.


Ø Komisyon üyeleri zirve tarafında atanır ve görev süreleri 5 yıldır.


Ø Komisyon çalışanlarının büyük bölümü komisyon içinde Genel Müdürlük denilen 40 ayrı departmanda sürdürmektedir.(Günlük işler ve resmi dokümanların tercümesinden Genel Müdürlük sorumludur.)


Ø Yasama sürecini başlatabilecek tek kurum olan Komisyon yönerge ve tüzük çıkarabilir ve yürütme organı olarak hareket eder.


Ø Komisyon birliğin bekçisidir.


Ø ABAD Adalet Divanı, Genel Mahkeme ve Uzmanlık Mahkemelerinden oluşmaktadır.


Ø Adalet Divanı ve Genel Mahkeme 27 yargıçtan, Uzmanlık Mahkemesi 7 yargıçtan oluşur. Yargıçların görev süresi 6 yıldır.


Ø Adalet Divanı ve Genel Mahkemede hukuk sözcüleri bulunurken Uzmanlık Mahkemesi’nde bulunmaz.


Ø Sadece bir tane olan Uzmanlık Mahkemesi (Kamu Hizmetleri Uzm. Mah.) yalnızca AB ile çalışanları arasında çıkabilecek sorunları karara bağlar.


Ø Genel Mahkemelerin yargı yetkisine giren davalar


· Spesifik alanlarda üye ülke mahkemeleri tarafından açılan ön karar davaları
· İptal davaları ile hareketsizlik davaları (Sadece komisyon, AMB ve zirveye karşı açılan davalara bakar.)
· Tahkim koşulu gereği AB Adalet divanında açılan davalar
· İç Pazar Uyumlaştırma Ofisi tarafından açılan davalar.
Ø Adalet Divanının yargı yetkisine giren davalar:


· İptal davaları ile hareketsizlik davaları (Parlamento ve Konsey)
· Genel Mahkeme yetkisi dışında kalan ön karar davaları
· Genel Mahkeme kararlarına itiraz davaları
· Komisyon tarafından birlik hukukunu ihlal davaları (para cezası verebilir)
Ø Sayıştay 1992 Maasrict Antlaşması ile birlik kurumu sayılırken, AMB Lizbon Antlaşması ile kurum birliği sayılmıştır.


Ø Sayıştay üye devletlerin birer temsilcisinden oluşur. Komisyon tarafından atanır ve görev süreleri 6 yıldır.


Ø AMB parasal birliğe dahil 11 üye devletin hükümetleri tarafından 1998 yılında kurulmuştur.


Ø AMB’nın karar alma organları Yönetim Konseyi ve Yönetim Kuruludur.


Ø Yönetim Kurulu bir başkan bir başkan yardımcısı ve 4 üyeden oluşur. Görev süreleri 8 yıldır ve tekrar seçilemezler.


Ø Yönetim Kosseyi, Yönetim Kurulu üyelerinden ve üye devletlerin merkez bankası yöneticilerinden oluşur.

Ünite 4

Ø 1948’de kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü Avrupa’nın kalkınma ayağını, 1949 da kurulan NATO Avrupa’nın güvenlik ayağını ve 1949’da kurulan Avrupa Konseyi siyasi istikrar ve demokratikleşme ayağını oluşturur.


Ø Platonun ortak para fikri ile Roma İmparatorluğunun jus gentium fikri AB’nin antik-çağ düşünsel arka planıdır.


Ø Orta Çağda Pierre Dubois’in Kutsal Toprakların Geri Alınması kitabındaki öneriler Avrupa bütünleşmesi düşüncesinin gelişmesinde ilktir.


Ø Klasik Dönemin bütünleşmeye en büyük katkısı uluslararası hukuk ve liberalizmin yapı taşlarının kurulmasıdır.


Ø Klasik İşlevselciliğin temsilcisi David Mitrany, Quincy Wright ve İnis Cluade’dir.


Ø İşlevselcilik özellikle ekonomik sektörde işbirliğine gidilmesini savunur.


Ø Yeni işlevselciliğin temsilcisi Ernest Haas’dır.


Ø Yeni işlevselcilik bir kez bir alanda bütünleşmeye gidilirse bu zorunlu olarak yukarı taşınma (spill over) yaratacak ve başka alanlarda da bütünleşme sağlanacaktır.Ayrıca uluslarüstü örgütlenme modelini önermiştir.


Ø İletişim Yaklaşımı ve Haberleşme Kuramı Karl Deutsch’e aittir.


Ø Aşağıdan yukarı bir bütünleşme öneren Deutsch için bütünleşme bir güvenlik topluluğuoluşturmaktadır.


Ø Federalist Yaklaşım bütünleşmeyi siyasi boyutlarıyla ele alır.


Ø Sosyal inşacılık kuramında devlet bütünsel bir yapı olarak tanımlanmaktadır. Yaklaşıma göre bütünleşme patch work (kırk yama) battaniye gibidir.


Ø Avrupa bütünleşmesi büyük ölçüde kurumsal federalist ve yeni işlevselci yaklaşımın öngördüğü aşamaları benimsemiştir.


Ø Enerji, tarım ve ulaştırma alanında ortak pazar girişimi başlatan altılar, uyumlaşma dönemindeAvrupa Yatırım Bankası ve Avrupa Sosyal Fonu kurmuşlardır.


Ø 1961-67 dönemi koordinasyon dönemidir ve bu dönemde Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu kurulmuştur.


Ø 1969-92 arası topluluk olma dönemidir.!992 sonrası birlik dönemidir.


Ø AB’nin 17 üyesi Euro bölgesinde 26 ülkesi schengen bölgesindedir.


Ø AB devletler Avrupası denen konfederasyon modelinden ileri, halklar Avrupası denen federasyondan gerisindedir. Bu haliyle Yarı-federasyon modelidir.

Ünite 5

Ø Bugünkü AB’nin temeli AKÇT, AET ve EURATOM’ dur. Birlik;


· 1968 yılında gümrük birliğini,
· 1993 yılında Avrupa Tek Pazarını (ortak pazar),
· 2002 yılında Euro Alanı’nı oluşturdu.
Ø 27 üyeden 17 tanesi Euro alanına dâhildir. Danimarka ve Birleşik Krallık uygulama dışında kalma (opt-out) hakkını kullanmıştır. Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Bulgaristan, Romanya, Letonya ve İsveç ise henüz yeterli seviyede değildir.
Ø Ekonomik entegrasyon 1950’lerde başlarken siyasi entegrasyon 1992 maasricht antlaşmasıile yasal zemine oturtulmuştur. Bunu 1997 Amsterdam Antlaşması ve 2009 Lizbon Antlaşması takip etmiştir.


Ø Lizbon antlaşması ile AB dışişleri ve güvenlik politikasında sorumlu bir yüksek temsilci atanmış, AB’ye tüzel kişilik verilmiştir.


Ø AB gelecek senaryoları:


· A la carte Avrupa: Üye ülkeler ve tam üye aday ülkeler AB politikalarından istediğini benimsemekte serbest olacaktır.
· Çok vitesli Avrupa: Üye ülkelere AB politikalarına farklı sürelerde uyum sağlama olanağı tanıyan senaryodur.
· İçiçe geçmiş halkalar Avrupası: AB bütünleşme sürecini içiçe geçmiş halkalar olarak tanımlar. Merkez halka bütünleşme hedefine ulaşmış ülkeleri, ikinci halka merkez haklaya ulaşmaya çalışan ülkeleri, üçüncü halka tam üye aday ülkeleri gösterir. Dışarıda kalan halka ise AB ile ticari anlaşmaları olan ülkelerdir.
· Esnek bütünleşme: Ortak bir payda belirlenir ve bu payda dışındaki politikalarda üye ülkeler serbesttir.
Ø AET alternatif olarak kurulan EFTA ülkeleri İngiltere, Danimarka, Norveç, İsveç, İsviçre, Avusturya, Portekiz’dir.
Ø AB’nin ilk genişlemesi 1973’de İngiltere, İrlanda ve Danimarka ile olmuştur. Norveç’in başvurusu kabul edilmiş olmasına rağmen Norveç halkının referandumda hayır oyu verme nedeniyle üyelik gerçekleşmemiştir.


Ø AB’nin ikinci genişlemesi 1981’de Yunanistan ile olmuştur.


Ø AB’nin üçüncü genişlemesi 1986’da İspanya ve Portekiz ile olmuştur. İkinci ve üçüncü genişlemeye Akdeniz genişlemesi de denmiştir.


Ø AB’nin dördüncü genişlemesinde (EFTA genişlemesi) Avusturya, İsveç, Finlandiya ve Norveç yer almıştır. Ancak Norveç halkı ikinci kez reddetmiştir. En sorunsuz genişlemedir. Sebebi ise AB ile EFTA ülkeleri arasında var olan Avrupa Ekonomik Alanı ile oluşmuş tek pazardır.


Ø Beşinci genişleme öncesinde AB ile Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında Avrupa anlaşmaları yapılmıştır. Bu genişlemede 2004 yılında Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan, Slovakya, Slovenya, Estonya, Letonya, Güney Kıbrıs ve Malta 2007 yılında Romanya ve Bulgaristan olmak üzere 10 ülke üye olmuştur.


Ø 2011 yılı itibariyle AB’ye tam üye adayı ülkeler Türkiye, Hırvatistan, Makedonya ve Karadağ’dır.
Ø Beşinci genişleme öncesi 1993 yılında tam üyelik-Kopenhang Kriterleri belirlenmiştir. Bu kriterler üç grupta toplanmıştır:


1) Siyasi kriterler
2) Ekonomik kriterler
3) Müktesebat uyumu
Ø AB’ye katılım süreci


· AB’ye tam üyelik başvurusu yapılır.
· Avrupa Komisyonu olumlu kararı (avis) bildirir.
· Avis sonrası tam üye aday statüsünün elde edilir.
· Avrupa Komisyonu Katılım-Öncesi Strateji geliştirir.
· Avrupa Komisyonu tarafından Katılım Ortaklığı Belgesi hazırlanır.(Yıllık ilerleme raporuna göre)
· Aday ülke tarafından Ulusal Program hazırlanır.(Katılım Ortaklığı Belgesinde belirtilen konulara göre)
· Tam üyelik müzakerelerinin başlatılması (tarama) ve sona erdirilmesi
· Tam üyelik antlaşması taslağının hazırlanması ve AB Konseyi ve AB parlamentosunca onaylanması
· Antlaşmanın aday ülke ve üye ülkelerce onaylanması
· Antlaşmanın yürürlüğe girmesi ve tam üyelik
Ø Türkiye’nin AB ilişkileri 1959 yılında ortak üyelik başvurusu ile başlamış ve 1964 yılında yürürlüğe giren Ankara Anlaşması ile ortak üyelik statüsü kazanmıştır. Bu anlaşmada temel amaç gümrük birliği oluşturulmasıdır. Bu anlaşmanın diğer bir önemi 28. Maddesinde Türkiye için tam üyelik taahhüttü verilmesidir.


Ø Gümrük birliği için üç dönem öngörülmüştür. Birinci dönem 1964-1973 yılları arasını (hazırlık dönemi) ikinci dönem 1973-1995 yılları arasını (geçiş dönemi), üçüncü dönem 1995-1999 yılları arası (tam üye adaylık dönemi)’dır.


Ø Türkiye 1987’deki tam üyelik başvurusunu Ankara Anlaşmasının yükümlülüklerini tam yerine getirmemiş olduğundan Roma Antlaşmasının 237. Maddesine dayanarak yapmıştır.


Ø 3 Ekim 2005 tarihinde başlayan müzakerelerde 35 müktesebattan sadece biri (Bilim ve Araştırma) tamamlanmış ve geçici olarak kapatılmıştır.


Ø 13 başlıkta müzakereler başlamış fakat geçici olarak kapatılması için kapanış kriteri getirilmiştir.


Ø 8 başlıkta müzakerelerin başlatılması için açılış kriteri getirilmiştir.


Ø AB 2004 yılına yeni komşularına yönelik Avrupa Komşuluk Politikasını (ENP) hayata geçirmiştir. AB’nin ENP ile üç temel hedefe ulaşmaya çalışmaktadır.


1. AB’yi Rusya’dan Karadeniz’e ve Akdeniz’in güneyine kadar bir dostlar halkası ile çevreleyerek değerlerini komşu ülkelerle paylaşmak
2. AB ile ENP ülkeleri arasında ekonomik entegrasyon yaratmak(Bu amaca ulaşmak için ENP ülkelerinin Avrupa Tek Pazarına katılmaları öngörülür)
3. İlk ve ikinci hedeflere komşu ülkelere tam üyelik taahhüt etmeden ulaşmaktır.
Ø AB ENP için a la carte yöntemini belirlemiştir.ENP’nin temel aracı Eylem Planlarıdır.


Ø Eylem Planının önceliği demokrasi ve hukukun üstünlüğünü garanti altına alacak kurumların istikrar ve güvenliğini sağlamaya yöneliktir.


Ø Kopenhang siyasi kriterleri tam üyelik müzakereleri için nasıl ön koşul ise eylem planındaki önceliğin sağlanması da Avrupa Tek Pazarına katılım ve finansal desteğin ön koşuludur.

Ünite 6

Ø Devletin yada kamu otoritesinin ekonomik ve sosyal nitelikli politikalar üretmesi modern devlet anlayışının ortaya çıkması ile başlar.


Ø Ekonomik ve sosyal politikalar ikiye ayrılır: Konjonktürel politikalar ve yapısal politikalar.


Ø Konjonktürel politika (kısa vadeli) ların uygulandığı alanlar/değişkenler:


· Bütçe politikası
· İstihdam politikası
· Para politikası
· Mali politika
· Sağlık politikası
Ø Yapısal politikalar (uzun vadeli) istihdam, sağlık, maliye alanlarının yanı sıra
· Sanayi politikası
· Tarım politikası
· Taşımacılık
· Çevre politikası
· Dış ticaret politikası sayılabilir.
Ø Ekonomik ve parasal birliğin öncüleri sayılan Barre Planı ve Werner Raporuna ilaveten 1971 yılında ABD’nin Bretton Woods sitemine son vermesiyle AT üyeleri önce para yılanı(dalgalanma marjının 2.25‘e sabitlenmesi) sonra da tünelsiz para yılanı tecrübeleri yaşayarak 1979’da Avrupa Para Sistemini oluşturmuşlardır.


Ø Parasal birliğe geçiş 3 aşamada gerçekleşmiştir:
1. 1 Temmuz 1990 ile 31 Aralık 1992 arası
2. 1 Ocak 1993 ile 31 Aralık 1998 arası
3. 1 Ocak 1999 ile 1 Ocak 2002
Ø Parasal birliğe dâhil olabilme kriterleri:
· Fiyat istikrarı konusunda en iyi 3 ülkenin enflasyon oranlarının ortalamasını %1.5’ten daha fazla aşmamak
· Döviz kurlarının normal dalgalanmasına riayet etmek ve 2 yıl devalüasyon yapmamak
· Uzun vadeli faiz oranları konusunda en iyi 3 ülkenin faiz oranlarını %2’den daha fazla aşmamak
· Aşırı kamu açıklarının olmaması
Ø Para politikasını temel hedefi fiyat istikrarı dolayısıyla enflasyonun kontrol altına alınmasıdır.


Ø AB ekonomik politikaları aşağıdaki kategorilere ayrılmıştır:
· Ekonomik ve Parasal Birlik
ü Ekonomik birlik
ü Parasal Birlik
ü Mali Piyasaların koordinasyonu
· Yatay politikalar
ü Rekabet politikası
ü Vergi politikası
ü Mevzuat uyumu
ü Ortak ticaret politikası
· Sektörel politikalar
ü Ortak tarım politikası
ü Ortak taşımacılık politikası
ü Enerji politikası
· AB’nin rekabet etme kapasitesini yükseltmeye yönelik politikalar
ü Araştırma politikası
ü Sanayi politikası
· Büyüme ve istihdamı arttırmaya yönelik stratejiler
ü 2010 Lizbon stratejisi
ü Avrupa 2020 stratejisi
Ø Mali piyasaların entegrasyonunda temel düzenlemeler bankacılık ve sigorta sektöründe olmuştur.


Ø Rekabet politikası tarım politikasıyla birlikte Avrupa bütünleşmesindeki en köklü politikadır. Ayrıca AB’nin münhasır yetkiye sahip olduğu alanların başında gelir. Hem ekonomik hem de sosyal içeriklidir. Komisyon yetkilidir ve denetleyicidir.


Ø Vergi politikası hassas bir konu olduğu için ABİDA dışında kalmış ve üye devletlere bırakılmıştır. Ancak KDV konusunda bazı düzenlemeler mevcuttur. Örneğin KDV oranı %5’den az olamaz. Normal KDV oranları %15’den az olamaz. Vergi konusunda kararlar Konsey tarafından oybirliği ile alınır.


Ø Vergilendirme, kişilerin serbest dolaşımı, çalışanların hakları ve menfaatleri gibi alanlarda mevzuat uyumu yapılamaz.


Ø Ortak ticaret politikası AB’nin münhasır yetkiye sahip olduğu alanlardan biridir. Komisyon merkezi bir öneme sahiptir ve görüşmelerde tüm üye ülkeleri temsil eder. Bu politika kapsamında AB şu enstrümanları kullanır:
· Ortak gümrük tarifesi
· Ticari savunma önlemleri
· Tercihli anlaşmalar
Ø Ortak ticaret politikası kapsamında 3. ülkelerle yapılan anlaşmalar için genel olarak Konsey’in nitelikli çoğunlukla karar vermesi yereli iken bazı konularda
· Kültür ve radyo-televizyon hizmetleri
· Sosyal hizmetler
· Eğitim hizmetleri
· Sağlık hizmetleri
· Fikri haklar ticareti
· Yabancı yatırımlarla ilgili konularda oybirliği esastır.
Ø Ortak tarım politikası en eski politikadır. En önemli enstrümanı Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (FEOGA)’dur.Bu fon yerine 2007 yılında şo iki fon ihdas edilmiştir: Avrupa Tarımsal Garanti Fonu (FEAGA) ve Kırsal Kalkınma İçin vrupa Tarım Fonu (FEADER) 2010 yılı itibariyle bu fonlar bütçeye %42 yük getirmektedir.


Ø Taşımacılık politikası kapsamındaki temel hedefler AB Komisyonu’nun 2001 de yayımladığı Beyaz Kitap’ta yer almaktadır.


Ø Araştırma projelerinin finanse edilmesi için 2014-2020 arasını kapsayan Horizon 2020 adında bir program kabul edilmiştir. Çerçeve-programlar, Ortak Araştırma Merkezi, Avrupa Araştırma Konseyi bu politikanın kapsamındadır.


Ø Komisyon’un kilit konuma sahip olduğu sanayi politikasında AB’nin yetkileri kısıtlıdır.


Ø 2010 Lizbon stratejisinin temel hedefi ekonomik büyüme ve istihdamın arttırılmasıdır.


Ø 2020 stratejisinin öncelikleri, akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomik model oluşturulmasıdır.


Ø Bakanlar Konseyi tarafından kabul edilen sosyal politikayla ilgili kabul edilen ilk eylem programı 1974 tarihlidir.


Ø Sosyal politikalar:

• Toplumun tüm kesimlerine yönelik sosyal politikalar
• Bölgesel politika
• Sosyal politika
• Kültür politikası
• Çevre politikası
• Kamu sağlığının korunması
• Toplumun sadece belirli kesimlerine yönelik politikalar
• İstihdam politikası
• Eğitim, Mesleki Formasyon, Gençlik ve Spor politikası
• Tüketicinin korunması

Ø Çevre politikası kapsamında 1993’de kurulan Avrupa Çevre Ajansı’na AB ülkeleri yanı sıra Türkiye, İsviçre, Norveç ve Lihtenştayn üyedir.

Ünite 7

Ø AET üyeleri arasında gümrük birliği 1 Temmuz 1968’de tamamlanmıştır.


Ø Avrupa Toplulukları Adalet Divanı 1979 Cassis de Dijon kararıyla üye devletler arasında karşılıklı tanıma ilkesi getirerek malların serbest dolaşımında önemli rol oynamıştır.


Ø İçpazarın tamamlanması için ikinci önemli gelişme 1985 yılında hazırlanan Beyaz Kitap’tır.


Ø Hizmet konusunda diplomaların denklikleri sorunu ancak 2006’da Bolkestein Direktifi ile çözülebilmiştir.


Ø Kişilerin serbest dolaşımını ise 1985’te imzalanan Schengen Anlaşmaları düzenlemiştir.


Ø 17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedine giden yol


· Lüksemburg zirvesi
· Stuttgart zirvesi (Avrupa Birliği Üzerine Resmi Deklarasyon kabul edildi)
· Parlamento tarafından Spinelli projesinin kabul edilmesi
· Fortainebleau zirvesi (ad hoc komite oluşturuldu-Dooge Komitesi)
· Dublin zirvesi (komitenin devam etmesi kararlaştırıldı)
· Milano zirvesi (konferans toplanmasına karar verildi)
· Lüksemburg zirvesi (üye devletler arasında mutabakat sağlanmıştır)
Ø Schuman planıyla başlatılan ekonomik bütünleşme, Fouchet planıyla sağlanmaya çalışılan siyasi iş birliği Avrupa Tek Senedinde yer almıştır.(İki konu tek senette birleşti)


Ø Kurucu antlaşmalarda ilk genel revizyon getiren Avrupa Tek Senedi kurumsal anlamda üç yenilik getirmiştir:
1) Konsey kararlarını oybirliği yerine nitelikli çoğunlukla alabilecektir.
2) Avrupa Parlamentosunun rolü arttırılmıştır.
3) İlk derece mahkemelerinin kurulmasının önü açılmıştır.
Ø Parasal birlik konusunda hazırlanan Delors Raporu 1989 Madrid Zirvesinde kabul edilmiştir.


Ø Siyasi birliğe giden çalışmalar ve I.-II.-III. Davignon Raporları ile başlamış 1979 La Haye Zirvesi ile devam etmiştir.


Ø Avrupa Parlamentosu için ilk seçimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde yapılmıştır.


Ø Avrupa Konseyi 1974 Paris zirvesinde kurulmuş, 2009 Lizbon Antlaşmasıyla kurumsal yapı içine alınmıştır.


Ø 1990 Paris Zirvesinde Yeni Avrupa Şartı kabul edilmiştir.


Ø 1 Kasım 1993 Maastricht Antlaşması AB yapılanmasını üç sütun üzerine oturtmuştur:


1) Avrupa Topluluğu
2) Ortak Dış İşleri ve Güvenlik Politikası
3) Güvenlik ve Adalette İşbirliği
Ø Avrupa bütünleşmesinin temel metinlerinde yapılan değişikliklere Periyodik RevizyonPolitikası denir.
Ø 1999 Amsterdam Antlaşması ile:
· ODGP’ye ilaveten Ortak Strateji belirlenmiştir.
· Schengen müktesebatı AB müktesebatına dahil edilmiştir.
· Batı Avrupa Birliği ODGP’ye dahil edilmiştir.
· İstihdam alanında yeni hükümler getirilmiştir.
· Üçüncü sütun tamamıyla Ceza Hukuk alanında işbirliğine münhasır kılınmıştır.
Ø 2003 Nice Antlaşması ile
· Konseydeki oy katsayıları yeniden belirlenmiştir.
· Karar alma sürecinde %62 lik nüfus kriteri getirilmiştir.
· Her üye devletten sadece bir kişinin komisyonda yer alması kararlaştırılmıştır.
· Parlamentodaki üye sayısı 700’den 732’ye çıkarılmıştır.
Ø 2004 Anayasal Antlaşma Fransa ve Hollanda’da yapılan referandumda kabul edilmemesi nedeniyle yürürlüğe girememiştir.


Ø Hâlihazırda AB’de yürürlükte olan antlaşma 2009 Lizbon Antlaşmasıdır. Bu antlaşma Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliğinin İşleyişine Dair Antlaşma olmak üzere iki antlaşmadan oluşmaktadır.


Ø Lizbon Antlaşması ile


· AT Antlaşması kaldırılmış, yerine ABİDA ikame edilmiştir ve topluluk ifadesi birlik olarak değiştirilmiştir.
· Maastricht Antlaşmasındaki 3 sütun kaldırılmış, II. sütun ABA ’da; III. sütun ABİDA’ da yer almıştır.

Ünite 8

Ø Avrupa bütünleşmesi için kurucu antlaşmalar:
· Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1952)(Hükümleri bitti.)
· Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması (1958)
· Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (1958)
· Avrupa Birliği Antlaşması (1993)
Ø Lizbon Antlaşmasının getirdiği yenilikler:
· AB’ye tüzel kişilik kazandırması
· Yetki kataloğu oluşturması
· Kurumlar reforma tabii tutulmuştur
· AB daha demokratik bir yapıya kavuşturulmuştur.
· AB vatandaşları açısından insan haklarının korunmasında mesafe alınmıştır.
Ø Lizbon antlaşması ile AB dönem başkanlığı uygulaması devam ederken, zirve başkanlığı değişikliğe uğramıştır. Zirve 2,5 yıllığına kendi başkanını seçecektir.
Ø Lizbon antlaşması İrlanda da ilk seferinde referandumda reddedilmiştir.Sonra kabul edilmiştir.


Ø Lizbon antlaşması ile Maastricht antlaşmasında oluşturulan sütunlu yapı kaldırılmıştır.


Ø Lizbon Antlaşmasının hedefleri:


· Birlik vatandaşlarına özgürlük, güvenlik ve adalet alanı sunar.
· Birlik bir iç pazar kurar ve sürdürülebilir kalkınma için çalışır.
· Birlik ekonomik ve parasal birlik kurar.
· Dış dünya ile ilişkilerinde değerlerini ve çıkarlarını savunur.
Ø Lizbon antlaşması ile birlik yetkilerinin kullanılması katmanlı yetki ve orantılılık ilkelerine tabidir.


Ø Birliğin münhasır yetkileri:
· Gümrük birliği
· Rekabet kurallarının oluşturulması
· Para politikası
· Biyolojik deniz kaynaklarının koruma altına alınması
· Ortak ticaret politikası
Ø AB ile üye devletlerin paylaştığı yetkiler
· İç pazar
· Sosyal politika
· Ekonomik, sosyal ve yersel uyum
· Tarım ve balıkçılık
· Çevre
· Tüketicinin korunması
· Taşımacılık
· Trans Avrupa ağları
· Özgürlük, güvenlik ve adalet alanı
Ø AB’nin destekleyici yetkileri ise
· İnsan sağlığının korunması ve iyileştirilmesi
· Sanayi
· Kültür
· Turizm
· Eğitim, mesleki eğitim, gençlik ve spor
· Sivil savunma
· İdari işbirliği
Ø Ekonomi ve istihdam politikaları ile ortak dış politika ve güvenlik politikası için herhangi bir ana yetki kategorisi belirlenmemiştir.


Ø Lizbon antlaşması ile Avrupa Parlamentosu


· Olağan yasama usulü ile 40 a yakın yasama işlemi yapabilecektir.
· Komisyon başkanı parlamento seçim sonuçlarına göre seçilecektir.
· Bütçenin bütün kalemleri Konsey ile birlikte karara bağlanacaktır.
· Antlaşmalara değişiklik önerisi getirebilecektir.
Ø Lizbon antlaşması ile AB Zirvesi ilk defa AB kurumları arasında sayılmıştır.İlk zirve başkanı Belçika eski başbakanı Herman von Rompuy’dur.


Ø Lizbon antlaşması Konsey için yeni bir başkanlık ve yeni bir oylama sistemi getirmiştir.


Ø Lizbon antlaşmasına göre vatandaş girişimi için üye devletlerin en az ¼’ ü ile 1 milyon birlik vatandaşının başvurumu gerekir. Girişim Komisyonun yetkisinde kalan konularla ilgili olması gerekir.Son olarak başvuru komisyona yapılır.


Ø Lizbon antlaşması ile AB Temel Haklar Şartı anayasaya girmiş, ayrıca AİHM sözleşmesine katılıma karar verilmiştir.


Ø Lizbon antlaşması ile ilk defa Yüksek Temsilciye yardım amacıyla Avrupa Dış Eylem Servisi oluşturulmuştur.